Coalitieplannen 2025: hoofdlijnen voor HR professionals en werkgevers

Met de presentatie van een hoofdlijnenakkoord, hebben de aanstaande coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hun visitekaartje afgegeven. Naast migratie, veiligheid, rechtszekerheid en koopkrachtverbetering, zet de coalitie in op een breed scala aan sociaal-economische hervormingen. Hieronder een uitgebreid overzicht van de maatregelen die HR-professionals en werkgevers moeten kennen.

Het hoofdlijnenakkoord, getiteld “Hoop, Lef en Trots“, biedt inzicht in de richting die ons land op moet gaan, volgens de coalitiepartijen. Het is geen regeerakkoord; het is de bedoeling dat de ministers in het nieuwe kabinet zelf invulling gaan geven aan de afspraken die nu zijn gemaakt.

Overzicht relevante beleidsmaatregelen:

• Arbeidsmarkt: Stimuleren van meer vaste contracten, regulering van de uitzendsector en beleid voor zelfstandigen (zzp’ers).
• Belasting: Lastenverlichting op arbeid, invoeren van een extra schijf in de inkomstenbelasting. In plaats van toeslagen, gerichte maatregelen toepassen.
• Onderwijs: Herstelplan Kwaliteit Onderwijs, aanpassen bekostiging hoger onderwijs, terugdringen buitenlandse studenten. Aandacht voor burgerschap, taal en rekenen.
• Werk: Verbeteren zekerheid op de arbeidsmarkt, bevordering vaste contracten, stelselherziening kinderopvang. Minder arbeidsmigratie, maar arbeidsmigranten wel beter huisvesten en (later) integreren. Arbeidskrachten van buiten de EU weren, behalve kennismigranten.
• Uitkeringen: Verbeteren sociale zekerheid, hervormen fiscale regelingen en toeslagen.
• Rechtstaat en Persoonlijke vrijheden: versterking instituties die democratie schragen, zoals rechterlijke macht, politie en media. Harde aanpak criminaliteit, ook met beperkende maatregelen voor overlastgevende asielzoekers (derdelanders). Geen religieuze symbolen en kleding voor mensen in openbaar ambt.
• Persoonlijke vrijheden worden versterkt: aandacht voor geweld tegen LHBTIQ+-ers, aanpak tegen dwang (kwetsbare) jongeren om hun seksuele gerichtheid te onderdrukken en daadkrachtig optreden tegen discriminatie, racisme, antisemitisme en moslimhaat, zowel op straat als online.

Niet alles gaat op de schop
Ondanks de typering ‘hoofdlijnenakkoord’, valt op dat veel onderwerpen nogal gedetailleerd zijn opgeschreven. De bewindslieden op die terreinen zullen straks minder ruimte hebben voor ‘eigen beleid’ en zullen daarom dicht bij het hoofdlijnenakkoord moeten blijven. Voor andere bewindspersonen lijken er meer vrijheden te zijn. Dat past bij de intentie om de afstand tussen het parlement en kabinet groter te maken, waarbij ministers ook steun voor hun beleid mogen zoeken bij partijen buiten de coalitie.

COALITIE BEZUINIGT: Kortere WW, geen extra minimumloon

De coalitie wil hier en daar bestaande maatregelen van vorige kabinetten snel aanpassen, bijvoorbeeld op agrarisch gebied, migratie (intrekken spreidingswet) of het herinvoeren van 130 kilometer per uur op de snelwegen. Maar op sociaal-economisch terrein, worden ingezette hervormingen van de huidige minister van SZW (op het eerste gezicht) niet zomaar teruggedraaid. De vaste baan blijft de norm, net als de aanpak van schijnzelfstandigheid en malafide uitzendbureaus. Opmerkelijk is dat over grote onderwerpen als de nieuwe pensioenwet en de AOW-leeftijd helemaal niets is afgesproken, terwijl er wel berichten waren dat die thema’s op tafel lagen bij de coalitieonderhandelingen. Kennelijk zijn de partijen daar niet samen uitgekomen.

Lastenverlichting voor ondernemers en middeninkomens
Een van de speerpunten van dit akkoord is de lastenverlichting voor ondernemers en Nederlanders met middeninkomens. Door de lasten op arbeid te verlagen en de marginale druk te verminderen, wil de coalitie ervoor zorgen dat werken weer loont. Deze maatregelen worden ondersteund door een hervorming van de kinderopvang. Net als het vorige kabinet, wil deze coalitie de kinderopvang gratis maken voor werkende ouders. En ook deze coalitie heeft plannen om het toeslagen- en belastingstelsel te hervormen.

Het eigen risico in de zorgverzekering wordt niet afgeschaft, maar er komt een ruime halvering, zij het pas vanaf 2027. Daarnaast richt het akkoord zich op het aanpakken van de personeelstekorten in de zorgsector, door betere arbeidsvoorwaarden en loopbaanperspectieven te bieden. Beleidsambtenaren op Haagse ministeries zullen collega’s zien verdwijnen, vooral op beleidsterreinen die de coalitie niet interessant vindt. Daar mogen geen externen voor in de plaats komen, want die mogen minder worden ingehuurd door het Rijk.

Belangrijkste punten hoofdlijnenakkoord voor HR-professionals en werkgevers

1. Bestaanszekerheid en koopkracht

De coalitie wil meer aandacht voor bestaanszekerheid, ook voor de middeninkomens. Omdat toeslagen ingewikkeld zijn, zijn maatregelen nodig die mensen direct merken in hun portemonnee. Deze zijn gericht zijn op zekerheid en deelname aan de arbeidsmarkt, zonder verdere nivellering en met voorkoming van (kinder-)armoede.

• Lastenverlichting op arbeid en verlaging van de marginale druk, bijvoorbeeld via een extra schijf in de inkomstenbelasting.
• Knelpuntenaanpak voor groepen onder het bestaansminimum, waaronder werkende armen.
• Meer dan halvering van het eigen risico in de zorg tot 165 euro, vanaf 2027.
• Stimuleren van zekerheid op de arbeidsmarkt, inclusief beleid voor zelfstandigen (zzp’ers) en regulering van de uitzendsector.
• Bevordering van meer vaste contracten voor werknemers. Daartoe wordt de wetsbehandeling van de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) en de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (WTTA) voortgezet.
• Verbetering van gemeentelijke schuldhulpverlening blijft bestaan, met focus op de problematiek bij de bron.
• Voortzetten van de stelselherziening kinderopvang, waarbij kinderopvang bijna gratis wordt voor werkende ouders.
• Hervormingen in sociale zekerheid, fiscale regelingen en toeslagen, zodat werken meer loont.

2. Grip op arbeids- en studiemigratie

Het asiel- en migratiestelsel wordt hervormd en de instroom wordt maximaal teruggedrongen met een breed pakket maatregelen. Het doel is een streng toelatingsregime voor asielzoekers.

• De aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten (rapport Roemer) worden uitgevoerd.
• Malafide uitzendconstructies worden hard aangepakt. De uitzendbranche en wervingsbureaus worden gereguleerd door een toelatingsstelsel (WTTA).
• Voor arbeidsmigranten van buiten de EU, met uitzondering van kennismigranten, moet altijd een tewerkstellingsvergunning worden aangevraagd. De Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) gaat extra handhaven.
• Werkgevers van arbeidsmigranten (niet Nederlandse ingezetenen) worden verantwoordelijk voor overlast en kosten van arbeidsmigranten zonder reguliere huisvesting (shortstay en midstay). Zij moeten daarvoor afspraken maken met gemeenten waarin hun werknemers short- en midstay worden gehuisvest.
• Gemeenten en provincies moeten eerder toestaan dat de werkgever huisvesting op het eigen terrein aanbiedt.
• Bij langdurig verblijf krijgen werkgevers ook een verantwoordelijkheid voor het leren van de Nederlandse taal door deze werknemers.
• Bezien wordt of en zo ja, welke fiscale voordelen onder de extraterritoriale kostenregeling (ETK-regeling) worden versoberd.
• Nederland zet in op inperking van het vrije verkeer van personen binnen de EU indien en voor zover uitbreiding van de EU aan de orde wordt gesteld.
• De kwalificatie-eisen van de kennismigrantenregeling worden aangescherpt en verhoogd.
• Beperking van studiemigratie in het hoger onderwijs in de bachelorfase, met uitzondering van studies waar arbeidsmarkttekorten zijn, rekening houdend met lokale omstandigheden.
• Studiemigratie wordt selectiever door meer opleidingen in het Nederlands, een numerus fixus voor buitenlandse studenten, beperking tot het verkrijgen van een basisbeurs en verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten.

3. Vervoer

• De nieuwe coalitie blijft verduurzaming van het wagenpark stimuleren. De elektrische rijder gaat wel eerlijker bijdragen, om de opbrengsten op de lange termijn houdbaar te houden.
• De aanschaf van elektrische voertuigen wordt ook door de coalitie ondersteund, waarbij ook oog gehouden wordt voor de ‘fossiele rijders’ en een eerlijke verdeling van de kosten tussen beide groepen.
• De subsidies stoppen allemaal per 2025, de MRB-gewichtscorrectie (fiscaal) blijft bestaan.
• Bezien wordt op welke manier het instellen van zero-emissiezones kan worden uitgesteld, onder andere om uitzonderingen voor bijvoorbeeld ondernemers landelijk te kunnen regelen (standaardiseren). De instelling van zero-emissiezones blijft een gemeentelijk besluit.
• De maximumsnelheid op de snelweg wordt, daar waar dat kan, verhoogd naar 130 kilometer per uur.

4. Land- en tuinbouw

• Er komt een apart innovatieprogramma voor robotisering gericht op het besparen van arbeidskrachten.

5. Energietransitie

• Er wordt ingezet op meer energieonafhankelijkheid en eigen duurzame energieproductie. Met de juiste maatregelen wordt groene groei bevorderd en schadelijke uitstoot verminderd. Door te investeren in duurzame energiebronnen en innovatie, creëert Nederland een gunstig klimaat voor ondernemerschap. Dit leidt niet alleen tot een schonere omgeving, maar ook tot economische groei en nieuwe zakelijke kansen, aldus de coalitie in het hoofdlijnenakkoord.

• De financiële middelen voor klimaat worden voor een deel gebruikt om mensen met een laag of middeninkomen en ondernemers te helpen in de energietransitie. Te denken valt aan het helpen van mensen en kleine ondernemers bij het verduurzamen van hun woningen en bedrijfspanden. Dit zorgt voor een lagere energierekening.

6. Toegankelijke publieke voorzieningen; zorg en onderwijs

• Meer dan halvering van het eigen risico in de zorg tot 165 euro in 2027.
• Aanpakken van personeelskrapte in de zorg door meer autonomie, loopbaanperspectief en goede arbeidsvoorwaarden.
• Agressie en geweld tegen zorgverleners en fraude in de zorg worden aangepakt.
• Er komt een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs met focus op basisvaardigheden zoals lezen, schrijven en rekenen.
• Bevorderen van zijinstroom van docenten, voltijds werken en meer mannen voor de klas.
• Terugdringen van verengelsing in het hoger onderwijs en bevorderen van Nederlandse taalvaardigheid.
• Er mag geen ruimte zijn voor het overdragen van antidemocratische en anti-rechtstatelijke opvattingen door leraren of in lesmateriaal. De Inspectie van het Onderwijs houdt daartoe in het funderend onderwijs en in het mbo-toezicht op de wettelijke burgerschapsopdracht. De burgerschapsopdracht wordt aangescherpt om radicalisering te voorkomen.

7. Bestuur en rechtsstaat

• De instituties die de rechtsstaat schragen, in het bijzonder rechtspraak, media en wetenschap, worden versterkt.
• De overheid moet de burgers meer gaan vertrouwen. Ambtenaren zijn hardwerkende, deskundige professionals met hart voor de publieke zaak. Hun kennis en kunde moet optimaal worden benut in al onze overheidsorganisaties.
• Er komt een recht op vergissen. Een enkele fout kan niet langer een burger diep in de problemen duwen. Aanmanings- en incassokosten van de overheid gaan fors omlaag.
• De bescherming van klokkenluiders wordt versterkt.
• Er komt een wettelijke regeling voor en van de onafhankelijke inspecties (zoals de Arbeidsinspectie), toezichthouders en autoriteiten, inclusief hun wijze van handhaving (wet op de rijksinspecties en autoriteiten).
• De rijksdienst zet aantoonbaar meer in op vakmanschap, kennis, uitvoering en burgerperspectief. Bij de werving voor en roulatie van topambtenaren wordt hierop beoordeeld. Daarvoor wordt de algemene bestuursdienst (ABD) hervormd.
• De groei van het aantal ambtenaren en de inzet van consultants bij (kern)departementen van de afgelopen jaren wordt meer dan teruggedraaid, waarbij uitvoerende diensten worden ontzien. Deze taakstelling wordt gekoppeld aan het verminderen van regels en administratieve lasten voor de samenleving en de uitvoering.

8. Nationale veiligheid

• Politieagenten, boa’s, brandweermensen, de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, de mensen van de DKDB, de rechterlijke macht zijn hoeders van onze democratische rechtsstaat. Zij worden gesteund, zodat zij veilig en met voldoende mensen en middelen hun essentiële werk kunnen blijven doen.
• Er komt zichtbare aanwezigheid en meer politie en politieposten in wijken, in buurten, in de regio; de recherche wordt versterkt. Het streven is dat zoveel mogelijk wijkagenten meer tijd echt in hun wijk kunnen doorbrengen.
• Binnen de politie komt meer aandacht voor teams als “Roze in Blauw” (gericht op LHBTQI+ mensen) en het Joodse politienetwerk.
• Het opsporend en handhavend personeel in de veiligheidsketen, inclusief politie en boa’s, moet neutraal zijn, zonder religieuze symbolen en kledingstukken.
• Persoonlijke vrijheden worden versterkt:
  • Er worden maatregelen genomen tegen geweld gericht tegen LHBTIQ+-ers.
  • Om (kwetsbare) jongeren te beschermen die worden gedwongen om hun seksuele gerichtheid te onderdrukken, wordt een effectieve aanpak geïntroduceerd.
  • Er wordt daadkrachtig opgetreden tegen degenen die zich schuldig maken aan discriminatie, racisme, antisemitisme en moslimhaat, zowel op straat als online.

10. Solide overheidsfinanciën, economie en vestigingsklimaat

• Verbetering van het vestigingsklimaat met fiscale maatregelen en terugdraaien van recente lastenverzwaringen voor ondernemers.
• Tegenaan regeldruk door adviescolleges en uitvoeringsinstanties eerder te betrekken bij beleid en wetgeving.
• Ondersteuning van bedrijven bij de energietransitie en oplossen van netcongestie.
• Prioriteit voor beschikbaarheid van talent, versterking van de kenniseconomie, innovatie en digitale infrastructuur.
• Geen nieuwe nationale wetgeving bovenop Europees beleid en schrappen van bestaande koppen waar mogelijk.
• In wetgeving en beleid moet rekening gehouden worden met de gevolgen voor kleine ondernemers, bijvoorbeeld wat betreft kosten en risico’s, zodat het in dienst nemen van mensen mogelijk blijft.
• InvestNL wordt verstevigd als belangrijk vehikel voor investeringen in innovatie en in de potentie van onze economie.
• Behoud van solide financieel-economisch beleid om schulden niet door te schuiven naar toekomstige generaties.
• Handhaving van begrotingsregels en budgettaire discipline om overschrijding van de 3%-norm te voorkomen.

Bon: www.personeelsnet.nl